Pandemiyle gelen yasaklar ve korkuyla birlikte fiziksel perakende mağazacılığı ciddi bir ziyaretçi düşüşü ile karşı karşıya kaldı. 2021 yılında aşıyla beraber pandemi etkisini azalttı ve AVM’lerin 2020 kadar çok kapanmayla karşılaşmamasıyla birlikte ziyaretçi sayıları bir artış kazandı. AVM’ler pandemi dönemi öncesi sayılarını yakalayamasa da Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcılar Derneği’nin 2021 yılı sonunda yayınladıkları AVM endeksine göre 2021 yılında toplam ziyaretçi sayısının 2020 yılı ile karşılaştırıldığında yüzde 8,9’luk bir artış görüldü. Bunun yanı sıra JLL Türkiye’den Mirşad Kalan’a göre JLL Türkiye’nin yönetimini yapmakta olduğu projelerde 2019 & 2021 Temmuz-Aralık arası dönemde ziyaretçi sayılarında %20 düşüş gözlendi. Bu düşüşe rağmen AVM’lerin ciro rakamlarında %45 oranında artış kaydedildi. Bu da ziyaretçilerin 2021 yılında AVM’lerden alışveriş yapmayı tercih ettiğini ancak alışveriş sürelerini ve gelme sıklıklarını azalttıklarını, AVM’ye sadece ihtiyaç odaklı geldiklerini gösterebilir.
Pandemiyle başlayan süreçte perakendeciler kendilerini e-ticaret alanında geliştirmek zorunda kaldı ve dijitalleşme kaçınılmaz oldu. Capital’den Özlem Aydın Ayvacı’ya göre pandeminin etkisiyle şirketler 2020 yılında %85 büyüyerek sadece bir yılda 10 yılda ulaşacakları online satışlara erişti. Bu büyüme 2021 yılında da devam etti ve yüzde 60’lık bir artış sağlandı. Bu artış sadece halihazırda e-ticarette var olan şirketlerde değil, pandemiyle birlikte dijitalleşme süreçlerini hızlandıran ve e-ticarete giriş yapan şirketlerde de oldu. Capital’e göre pandemi öncesinde 50 bin civarında e-ticaret yapan işletme varken bugün bu sayı 320 bine ulaştı.
Pandeminin etkisini azaltmasıyla birlikte perakendenin durumunun ne olacağı çokça konuşulmaya başlandı. Bu noktada hep söylenen şey fiziksel mağazaların etkisini kaybettiği ve müşterilerin online’ı tercih ettiği oldu. Ancak 2022 yılının ilk çeyreğiyle birlikte görüldü ki bu tam olarak doğru değil. Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcılar Derneği’nin yayınladığı Ocak ve Şubat 2022 AVM endekslerine göre 2022 yılının ocak ayı AVM ziyaretçi sayıları 2021 yılı ocak ayına göre %128,1 artmıştır ve şubat ayı karşılaştırmasında da bu oran %97,1’dir.
Bütün bu veriler gösteriyor ki pandemi sonrası perakende sektörü hem onlineda hem fiziksel mağazalarda varlığını sürdürmeye devam ediyor ve çoğu fiziksel mağaza pandemi öncesi ziyaretçi sayılarına ulaşmış durumda. Bu süreçte perakendeciler sadece onlineda ya da sadece fizikselde olmak değil her ikisinde birden var olmanın önemini görmeye başladılar. A101’in Pazarlama Genel Müdürü Cüneyt Şahin’in Retail Türkiye’ye verdiği röportajda bir projeyi hayata geçirirken omnichannel (bütüncül kanallılık), veri odağında dijitalleşme ve kişiselleştirilmiş deneyim olmak üzere üç unsuru dikkate aldıklarını belirtmiştir. Geliştirdikleri Müşteri Etkileşim Programı ile müşterilerinin alışkanlıkları ve beklentilerini analiz ederek onlara kişiselleştirilmiş deneyimler sunmayı hedeflediklerinden bahsetmiştir. CarrefourSa Genel Müdürü Kutay Kartallıoğlu ise müşteri deneyimi ve e-ticaretin öncelikli hedefleri olduğu söylemiştir. Fiziksel mağazacılığın ölmeyeceğini; aksine e-ticaretin de eklenmesiyle birlikte çoklu kanal sitemine geçileceğinin öngörüldüğünü söylemiştir. Ayrıca dijital dönüşümün çok önemli olduğunu ve CarrefourSa olarak yatırımlarının üçte birini dijital dönüşüme ayırdıklarını belirtmiştir.
Yani hem online’da hem de fizikselde olmanın yanı sıra perakendeciler dijital dönüşüme de odaklanmalı ve fiziksel mağazalarında dijitalleşmeyi kullanmalılar. Bunun en iyi örneği e-ticaretteki müşteri verisi gibi fiziksel mağazalarda da veri toplamak ve o veriyi kullanmak. İster fiziksel ister online mağaza olsun perakendecilerin veriyi kullanması bu süreçte hayatta kalmaları için gerekli. Bu veri perakendecilere müşterilerinin ilgi alanlarını ve alışkanlıklarını tahmin edip onlara uygun doğru kampanyaları önlerine çıkarabilme fırsatı sunuyor. Bu sayede kişiselleştirilmiş kampanyalarla onlara doğru zamanda doğru yerde ve doğru içerikle ulaşabiliyorlar. A101’in Pazarlama Genel Müdürü Cüneyt Şahin pandemi ile de hızlanan bir şekilde müşterilerin kendine zaman kaybettirecek işlemlerden kaçındığını belirtmiştir. Tüketicilerin genele hitap eden, kişiselleştirilmemiş kampanya ya da indirim bildirimlerinden hoşlanmadığını; çünkü genel için olan kampanyaların tamamını incelemenin bir zaman kaybına dönüşmüş olduğunu belirmiştir.
PoiLabs olarak perakende çözümlerimizle perakendecilerin doğru veriyi toplamasına ve incelemesine, onu kullanabilmelerine ve müşterilerine doğru zamanda doğru içerikle doğru yerde ulaşabilmelerine imkân sağlıyoruz.